Psychoterapia zaburzeń lękowych dzieci

Zaburzenia lękowe u dzieci rozwijające się w dzieciństwie mogą nawet przez dłuższy czas pozostawać niezauważone. Może to wynikać ze stereotypów (dziecko jest „grzeczne”, „ciche”, „posłuszne” – a więc nie ma z nim problemu), braku wiedzy, niedostatecznej uwagi poświęcanej dziecku lub lęku opiekunów przed konfrontacją z myślą, że dziecko może przeżywać trudności. Diagnoza zaburzeń lękowych u dzieci nie jest łatwa, ale aby można było zdiagnozować zaburzenie lękowe u małego dziecka, konieczne jest spełnienie wszystkich poniższych warunków, według którychktórych obawa lub lęk:

• wywołuje u dziecka zaniepokojenie lub napięcie co w rezultacie prowadzi do unikania określonych sytuacji lub czynności,
• pojawia się w kontekście co najmniej dwóch codziennych czynności bądź relacji (ma rozległy charakter),
• przynajmniej przez jakiś czas nie podlega kontroli,
• zakłóca rozwój dziecka i/lub funkcjonowanie jego bądź rodziny,
• utrzymuje się (przez czas określony dla każdego z zaburzeń).

Jest wiele rodzajów zaburzeń lękowych, dotykających dzieci i nastolatków.  Niektóre z nich to:lęk separacyjny, lęk uogólniony, zaburzenie obsesyjno-kompulsywne, mutyzm wybiórczy, fobie czy też zespół stresu urazowego (PTSD lub Post Traumatic Stress Disorder).

Terapia zaburzeń lękowych ma na celu uzyskanie strategii radzenia sobie z lękiem w sytuacjach, w których wzbudza on w dziecku poczucie zagrożenia. Bardzo często dzieci z zaburzeniami lękowymi, radzą sobie z lękiem poprzez różne nieprzystosowawcze mechanizmy takie jak unikanie, zastyganie, przymus wykonywania różnych czynności, milczenie. Te sposoby przynoszą dziecku pewną ulgę, obniżają lęk, sprawiają, że mogą kontrolować jego natężenie, ale jednocześnie przynoszą straty edukacyjne, pozbawiają możliwości budowania relacji z rówieśnikami, blokują swobodny rozwój. W Ośrodku Terapii Cogito zajmujemy się dziećmi z zaburzeniami lękowymi w sposób kompleksowy. Wielospecjalistyczny Zespól pozwala na dogłębną diagnozę oraz opracowanie trafnego i szczegółowego programu terapii dostosowanego go małego Pacjenta. W przypadku dzieci, u których objawy są nasilone korzystamy ze wsparcia psychiatry dziecięcego. Terapia zawsze oparta jest na dokładnej diagnozie i służy poprawie funkcjonowania i optymalizacji poczucia lęku oraz wypracowaniu sposobów radzenia sobie z nim i innymi emocjami.

Psychoterapia jest jednym z podstawowych sposobów leczenia zaburzeń lękowych u dzieci. Jest to proces terapeutyczny prowadzony przez specjalistę, który pomaga dziecku zrozumieć i poradzić sobie z objawami lęku, aby poprawić jego jakość życia. Celem tego artykułu jest omówienie, czemu służy psychoterapia zaburzeń lękowych u dzieci oraz wyjaśnienie, w jaki sposób pomaga ona w radzeniu sobie z tymi zaburzeniami.

• Zrozumienie zaburzenia lękowego Psychoterapia pomaga dziecku zrozumieć, co to jest lęk i dlaczego odczuwa je. Dzieci często nie rozumieją swoich emocji i nie potrafią ich nazwać. Psychoterapeuta może pomóc dziecku zrozumieć, że lęk to naturalna reakcja organizmu na zagrożenie, ale w przypadku zaburzeń lękowych, reakcja ta jest nieadekwatna i zbyt silna w stosunku do rzeczywistego zagrożenia.
• Uczenie radzenia sobie z lękiem Psychoterapia jest także narzędziem do nauki radzenia sobie z lękiem. Dziecko uczy się technik relaksacyjnych, umiejętności rozpoznawania swoich myśli i emocji oraz sposobów konfrontowania się z sytuacjami, które wywołują lęk. Przez pracę nad umiejętnościami radzenia sobie z lękiem, dziecko może zyskać pewność siebie i poczucie kontroli nad swoimi odczuciami.
• Wsparcie rodziny Rodzice odgrywają kluczową rolę w procesie leczenia dziecka. Psychoterapeuta może pracować z rodzicami, aby pomóc im zrozumieć zaburzenie lękowe dziecka i nauczyć ich, jak mogą wspierać dziecko w radzeniu sobie z lękiem. Rodzice uczą się, jak zachęcać dziecko do konfrontowania się z sytuacjami, które wywołują lęk, oraz jak unikać zachowań, które mogą nieświadomie wzmacniać lęk dziecka.
• Poprawa funkcjonowania codziennego Zaburzenia lękowe mogą wpływać na codzienne funkcjonowanie dziecka w szkole, w domu i w kontaktach z rówieśnikami. Psychoterapia może pomóc dziecku w radzeniu sobie z trudnościami, które wynikają z lęku, takimi jak trudności w koncentracji, nadmierne obawy czy unikanie interakcji społecznych. Dzięki temu dziecko może lepiej funkcjonować w codziennym życiu.
• Zapobieganie nawrotom Psychoterapia nie tylko pomaga dziecku radzić sobie z objawami lęku, ale również zapobiegać nawrotom zaburzenia lękowego. Dziecko uczy się rozpoznawania sygnałów ostrzegawczych i technik radzenia sobie z lękiem, które może stosować w przyszłości, gdyby objawy lęku miałyby powrócić.

Podsumowując, psychoterapia zaburzeń lękowych u dzieci ma na celu pomóc dziecku zrozumieć i radzić sobie z objawami lęku, wsparcie rodziny w procesie terapeutycznym, poprawę funkcjonowania codziennego dziecka oraz zapobieganie nawrotom zaburzenia lękowego. Jest to kompleksowy proces, który wymaga zaangażowania zarówno ze strony dziecka, jak i rodziców, ale może przynieść znaczące korzyści w życiu dziecka.

Podobnie jak w przypadku innych zaburzeń psychoterapia zaburzeń lękowych opiera się pracy zespołu specjalistów: psychoterapeuty, psychiatry,a także niejednokrotnie terapeuty rodzin lub par. W niektórych przypadkach dzieciom i młodzieży, u których objawy lękowe są bardzo nasilone i znacznie utrudniają swobodne funkcjonowanie wdrażane jest leczenie farmakologiczne (ściśle współpracujemy z psychiatrami), jednakże w leczeniu zaburzeń lękowych zasadniczo odgrywa ono pomocniczą rolę i wykorzystuje się je doraźnie. Pomoc rozpoczyna się zawsze od wizyt konsultacyjno - diagnostycznych.

1. Wizyty konsultacyjno - diagnostyczne - dokładny wywiad dotyczący objawów, trudności oraz przebiegu dotychczasowego życia małego Pacjenta z uwzględnieniem trudności natury emocjonalnej, społecznej i zdrowotnej. Szczegółowe badanie dotyczące rodzaju oraz nasilenia zaburzeń związanych z lękiem, czasem jego pojawienia się oraz przebiegiem dotychczasowej pomocy. W czasie diagnozy dziecko lub rodzic może być poproszone o wykonanie testów, które w sposób obiektywny i rzetelny pozwalają na pogłębienie diagnozy zaburzeń lękowych.
2. Omówienie wyniku konsultacji i diagnozy, zaproponowanie planu leczenia dostosowanego dla dziecko, jego rodziny i specyfiki trudności, omówienie kontraktu terapeutycznego oraz zasad współpracy.
3. Rozpoczęcie leczenia właściwego: psychoterapii, farmakoterapii, terapii grupowej. Bardzo istotna jest w procesie leczenia zaburzeń odżywiania psychoedukacja oraz pomoc systemowa małemu Pacjentowi i jego rodzinie. W przypadku nasilonych objawów związanych z lękiem takich jak fobia szkolna czy zaburzenia obsesyjno - kompulsywne w początkowym etapie psychoterapii istotne jest wsparcie psychiatryczne dziecka oraz systemowe dla jego rodziny.